6 Ιανουάριος 2025 0:00

Σαν σήμερα: Στις 6 Ιανουαρίου γεννήθηκε ο σπουδαιότερος συνθέτης του ρωσικού AVANTGARDE

Στις 6 Ιανουαρίου του 1872, στη Μόσχα γεννήθηκε ένας από τους σπουδαιότερους Ρώσους μουσικοσυνθέτες, Αλεξάντρ Σκριάμπιν. Έζησε ο συνθέτης μόλις 43 χρόνια, αφήνοντας πλούσια καλλιτεχνική κληρονομιά και πολλά αινίγματα, που σχετίζονται τόσο με το έργο του, όσο και με τη ζωή και το θάνατό του.
Ο Μάντελσταμ τοποθετούσε τον Σκριάμπιν δίπλα στον Πούσκιν, θεωρώντας τον επίσης μορφή από άλλον χωροχρόνο: ο Σκριάμιν δεν συνέθετε μόνο «νέα», «διαφορετική» μουσική, αλλά ολόκληρη κοσμοθεωρία, ολόκληρη ιδεολογία, η τέχνη του ήταν σύνθετη, και όπως έπρεπε «ν’ ακούς» τη ζωγραφική του Καντίνσκι, έτσι έπρεπε «να βλέπεις» τη μουσική του Σκριαμπιν, ο οποίος πρώτος στον κόσμο (μετά τους αρχείους Έλληνες, φυσικά!) έχει συνδυάσει τον ήχο και το φως. Αλήθεια, τι την τάισαν αυτή την φαντασμαγορική πλειάδα καλλιτεχνών, που ο καθένας τους ήταν ένα ολόκληρο σύμπαν; Δεν είχαν καμιά ανάγκη από «δεκανίκια» των υψηλών τεχνολογιών, για να αναστατώνουν ταυτόχρονά και τις πέντε αισθήσεις, προσπερνώντας τη σάρκα!
Ο Σκαριάμπιν δημιουργούσε μια νέα θρησκεία στην Τέχνη, και εννοείται, ότι η «προσήλωση» συνοδευόταν συχνά από ομηρικά σκάνδαλα, όπως στην πρεμιέρα της «Β΄Συμφωνίας» το 1903. Σοκ και δέος προκάλεσε αργότερα η εκτέλεση του «Ποιήματος της φωτιάς» (Προμηθέας, 1910), όπου στην οθόνη εναλλάσσονταν πολύχρωμες ακτίνες φωτός, που αντιστοιχούσαν στους ήχους του «Ποιήματος».
Η μουσική, κατά τον Σκριάμπιν, έπρεπε να ενώσει την ανθρωπότητα, να κάνει πράξη το σύνθημα της αποτυχημένης Γαλλικής Επανάστασης - «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη». Δυστυχώς, όπως αποδείχτηκε και συνεχίζει να αποδεικνύεται, η Τέχνη είναι εξίσου αδύναμη με τη λαιμιτόμο απένατι στην ανθρώπητη μετριότητα και αχρειότητα.
Ο Αλεξαντρ Σκριάμπιν πέθανε στις 27 Απριλίου 1915, από μια απλή μόλυνση στο πρόσωπο. Αναπάντητο παραμένει, πώς ήξερε την ημέρα του θανάτου του: ο μουσικός πλήρωσε το ενοίκιο του σπιτιού του έως αυτή την ημερομηνία ακριβώς…