Φεστιβάλ Φωτιστικών Εγκαταστάσεων 2025 στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος

29/11/2025 - 07/01/2026
17.00 - 00.00

ο Φεστιβάλ Φωτιστικών Εγκαταστάσεων, σήμα κατατεθέν του Χριστουγεννιάτικου Κόσμου του ΚΠΙΣΝ, αντλεί έμπνευση από τη βιοφωταύγεια, την ικανότητα ορισμένων ζωντανών οργανισμών να παράγουν και να εκπέμπουν φως. Με τίτλο BioLumina, η θεματική του φετινού φεστιβάλ εξερευνά τη βαθιά σχέση ανάμεσα στη φύση, την τεχνολογία και τον άνθρωπο, μεταμορφώνοντας το Πάρκο Σταύρος Νιάρχος σε ένα φαντασιακό οικοσύστημα φωτός και ήχου.

Με έργα διεθνώς αναγνωρισμένων καλλιτεχνών, αλλά και με τη συμμετοχή Ελλήνων δημιουργών που επιλέγονται μέσα από ανοιχτή πρόσκληση του ΚΠΙΣΝ, το φεστιβάλ προσκαλεί μικρούς και μεγάλους σε έναν χώρο συνάντησης, όπου η τέχνη γίνεται διάλογος ανάμεσα στον άνθρωπο και το φως.

Φυτά, ζώα, άνθρωποι, ιδέες και συναισθήματα συνυφαίνονται σε ένα απέραντο δίκτυο σχέσεων, σε μια εμπειρία που εξερευνά τη δύναμη της σύνδεσης και τη συνέργεια της φύσης με την τεχνολογία. Πεταλούδες αναδύονται στα Φυτεμένα Δώματα, πικραλίδες αιωρούνται στον Θόλο, ένα φωτεινό πουλί διαγράφει τροχιές πάνω από το Ξέφωτο, ένα Πολικό Αστέρι καθρεφτίζεται στους Πίδακες Νερού, μια φάλαινα ξεπροβάλλει στον Μεσογειακό Κήπο.

Την εμπειρία συμπληρώνει ένα πεδίο με περισσότερες από εκατό LED στήλες φωτός, που υποδέχεται τους επισκέπτες καθώς εισέρχονται στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος από το διαγώνιο μονοπάτι που οδηγεί στο Ξέφωτο — μια εντυπωσιακή εγκατάσταση της Ελένης Μαραγκάκη και του Γιώργου Νίκα, η οποία παρουσιάστηκε στο ΚΠΙΣΝ το 2022 και το 2024.

BIRD PASSING BY
Ξέφωτο
Luminariste (Γαλλία)
Light Art Collection (Ολλανδία)

Το Bird Passing By (Un Oiseau de Passage) είναι μια μνημειώδης γλυπτική εγκατάσταση, ένα τεράστιο μαγικό πουλί που αναδύεται μέσα στη νύχτα, μεταφέροντας πολλές ιστορίες στο πέρασμά του. Απέναντι στη δραματική μείωση των πληθυσμών των πουλιών, την οποία συχνά αγνοεί η σύγχρονη ματιά μας, η εγκατάσταση τοποθετεί ένα γιγάντιο πουλί στον αστικό χώρο για να μας προτρέψει να σηκώσουμε το βλέμμα προς τον ουρανό. Το έργο, αποτελείται από εξήντα τέσσερις επιμέρους φιγούρες πουλιών, αποτυπωμένες σε διαφορετικές φάσεις πτήσης, εμπνευσμένες από την έρευνα των Étienne-Jules Marey, Clément Ader πάνω στην οπτικοκινητική αρχή. Πρόκειται για μία εικαστική σύλληψη της κίνησης, φωτισμένη και ηχητικά επεξεργασμένη, που μεταμορφώνει την πορεία ενός πουλιού σε φωτεινή αφήγηση. Το έργο αποδομεί την πορεία ενός γιγάντιου πουλιού σε 64 στάδια καθώς αυτό διασχίζει διαφορετικά περιβάλλοντα — φυσικά ή ανθρώπινα, γαλήνια ή ταραχώδη, μόνο ή σε σμήνος. Η εμπειρία του θεατή είναι πολυεπίπεδη: το κοινό καλείται να περιηγηθεί γύρω και κάτω από το έργο, ανακαλύπτοντας νέες οπτικές γωνίες. Μέσα από αυτή τη φωτεινή μετανάστευση, το Bird Passing By γίνεται μια ποιητική υπενθύμιση του απροσδόκητου, της ομορφιάς του χάους, της παροδικότητας και της ευθραυστότητας της φύσης — ένα κάλεσμα να αναγνωρίσουμε την παρουσία της μέσα στην πόλη.

Η ομάδα Luminariste ιδρύθηκε από τον Benjamin Nesme (σχεδιαστή φωτισμού και υαλογράφο), με στόχο να συνδυάσει τα πεδία του φωτός: από το θέαμα και την αρχιτεκτονική έως την χειροτεχνία και την ψηφιακή τέχνη. Η συνεργασία του με τον Marc Sicard (εικονογράφο και σχεδιαστή) εδραίωσε τη δημιουργία εξατομικευμένων ιστοριών για τον δημόσιο χώρο. Εμπνευσμένοι από το κίνημα Arts & Crafts, επιδιώκουν να θέσουν την τέχνη στην υπηρεσία της πόλης και των κατοίκων της, δημιουργώντας έργα φαντασμαγορικά, κομψά και στοχαστικά.

POLARIS
Πίδακες Νερού
Jun Ong (Μαλαισία)
Light Art Collection (Ολλανδία)

Το Polaris, γνωστό και ως Αστέρι του Βορρά, υπήρξε επί αιώνες πολύτιμο σημείο προσανατολισμού για τους ταξιδιώτες. Οι κινήσεις των άστρων καθόριζαν εποχές, γιορτές και τελετές, συνδέοντας το ανθρώπινο βίωμα με τα ουράνια φαινόμενα. Σε αυτή την εγκατάσταση, το αστέρι κατεβαίνει από τον ουρανό στη γη, λάμποντας ως φάρος μέσα στον αστικό χώρο. Είτε το αντικρίζεις πεζός, με ποδήλατο ή από το νερό, το θέαμα σε μαγνητίζει και σε προκαλεί να το μοιραστείς είτε στον φυσικό είτε στον ψηφιακό κόσμο.

Ο Jun Ong, αρχιτέκτονας με έδρα την Κουάλα Λουμπούρ, διερευνά πώς ο τεχνητός φωτισμός μπορεί να μεταμορφώσει την αντίληψή μας για τον χώρο και το περιβάλλον. Το έργο του Star, μια πενταώροφη εγκατάσταση φωτός στην Πενάνγκ, προτάθηκε για το βραβείο World’s Best in Spatial Art στη Media Architecture Μπιενάλε του Σίδνεϊ. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε σημαντικά φεστιβάλ τέχνης όπως το Art SG, Taiwan Lantern Festival, Art Central Hong Kong και iLight Marina Bay Singapore.

LIGHT A WISH
Θόλος
OGE Group (Ισραήλ)
Light Art Collection (Ολλανδία)

Όλοι γνωρίζουμε το παιχνίδι με τις πικραλίδες: κάνε μια ευχή και φύσηξε τα πούπουλά τους στον αέρα. Το έργο Light a Wish του OGE Group αποτυπώνει αυτή τη μαγική στιγμή όπου οι σπόροι διασκορπίζονται, μεταφέροντας τις ευχές μας στον κόσμο. Δέκα φωτεινοί σπόροι, ύψους δύο μέτρων ο καθένας, αιωρούνται και λάμπουν με έναν τρόπο που δίνει την εντύπωση πως αναπνέουν. Συμβολίζουν τις καλές προθέσεις που απελευθερώνουμε σιωπηλά και ελπίζουμε να ξανασυναντήσουμε. Με αυτόν τον τρόπο, οι φωτισμένες πικραλίδες γίνονται φορείς των πιο βαθιών μας επιθυμιών και ονείρων. Στα παλιά χρόνια, το φύσημα των σπόρων της πικραλίδας είχε και μια δόση δεισιδαιμονίας: ο αριθμός των σπόρων που έμεναν υποτίθεται ότι φανέρωνε πόσα χρόνια θα περίμενες για να παντρευτείς, πόσα παιδιά θα αποκτούσες ή πόσα χρόνια ζωής σου απέμεναν. Όμως, πριν μπορέσουμε να ρίξουμε μια ματιά στο μέλλον, πρέπει να περιμένουμε λίγο ακόμη — μέχρι να έρθει η άνοιξη.

Η Ισραηλινή καλλιτέχνις Merav Eitan (1974) και ο Γερμανός καλλιτέχνης Gaston Zahr (1975) είναι αρχιτέκτονες. Η Eitan σπούδασε στην Ακαδημία Τεχνών της Ιερουσαλήμ, ενώ ο Zahr στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Βρανδεμβούργου στο Cottbus. Το 2007, ίδρυσαν στη Χάιφα το δημιουργικό τους στούντιο OGE Group και ανέλαβαν τη καλλιτεχνική διεύθυνση του Jerusalem Light Festival. Το OGE Group έχει σχεδιάσει πληθώρα φωτιστικών εγκαταστάσεων που επιδιώκουν να προκαλέσουν συναίσθημα στον θεατή με παιχνιδιάρικο τρόπο, άλλοτε μέσα από τη διαδραστικότητα, κι άλλοτε ξυπνώντας μνήμες και εμπειρίες.

ON THE IWNGS OF FREEDOM
Φυτεμένα Δώματα
Aether & Hemera (Ιταλία)
Light Art Collection (Ολλανδία)

Μια ομάδα από φωτεινές πεταλούδες αιωρείται ομαδικά, σε μια μαγευτική ανοδική πτήση. Το έργο On the Wings of Freedom μιλά για τον τρόπο με τον οποίο η τεχνολογία μεταμορφώνει την κοινωνία μας και πόσο λίγο στοχαζόμαστε αυτή την αλλαγή. Οι πεταλούδες συμβολίζουν τη διαρκή εξέλιξη των πόλεων και λειτουργούν ως κάλεσμα των καλλιτεχνών: ας διατηρήσουμε αυτή τη δυναμική μεταμόρφωση. Αν μία πεταλούδα μπορεί να προκαλέσει καταιγίδα, όπως λέγεται, τότε εκατοντάδες μαζί μπορούν να γεννήσουν έναν ανεμοστρόβιλο φωτός και δημιουργικότητας.

Το Aether & Hemera είναι ένα στούντιο σύγχρονης τέχνης και γραφιστικού σχεδιασμού που κινείται ανάμεσα στην εικαστική εγκατάσταση, την τέχνη του φωτός και του interaction design. Ιδρύθηκε το 2008 από την Gloria Ronchi και διερευνά το φως τόσο ως υλικό όσο και ως μεταφορά, συχνά σε συνδυασμό με ψηφιακά μέσα, μεταμορφώνοντας τους χώρους σε βιωματικές εμπειρίες που ενισχύουν τη σύνδεση ανάμεσα στους ανθρώπους και το περιβάλλον τους. Η Gloria διαθέτει υπόβαθρο που γεφυρώνει την επιστήμη και την τέχνη, κατέχει μεταπτυχιακό από το Πανεπίστημιο Politecnico του Μιλάνο και από την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μπρέρα -ένα διττό βλέμμα που διαμορφώνει την καινοτόμο προσέγγισή της στη δημιουργική πρακτική. Το όραμα του στούντιο είναι να αφυπνίζει μνήμες, να προκαλεί τον διάλογο και να εμπνέει κοινές ανθρώπινες εμπειρίες μέσα από έργα που προσκαλούν -και χρειάζονται- τη συμμετοχή του κοινού.

WHALE GALAXY
Μεσογειακός Κήπος
Βαγγέλης Ξενοδοχίδης (Ελλάδα)

Ο ωκεανός και το διάστημα — δύο απέραντοι, αχαρτογράφητοι κόσμοι — μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά: την έλλειψη φωτός και την αδράνεια της κίνησης. Αντλώντας έμπνευση από τη βιοφωταύγεια και τη μυστήρια ζωή στα βάθη των ωκεανών, η εγκατάσταση Whale Galaxy συνδυάζει την πλεύση και τον μετεωρισμό, το φέγγος και την αντανάκλαση, δημιουργώντας μια φωτεινή εμπειρία που ισορροπεί ανάμεσα στη θάλασσα και το σύμπαν. Αναρτημένη στον Μεσογειακό Κήπο μέσα από ειδική κατασκευή, η φωτεινή αυτή «φάλαινα» απλώνεται σαν γαλαξιακή μάζα πάνω από τους επισκέπτες, οι οποίοι κινούνται από κάτω της σαν να βυθίζονται σε ένα θαλάσσιο όνειρο. Το Whale Galaxy μεταμορφώνει το σκοτάδι σε πεδίο φαντασίας και θαυμασμού — μια αινιγματική, παιγνιώδη συνάντηση με το φως και με την ίδια την ιδέα του άγνωστου.

Ο Βαγγέλης Ξενοδοχίδης είναι αρχιτέκτονας μηχανικός και ζει στην Αθήνα. Έχει εργαστεί σε αρχιτεκτονικές μελέτες ιδιωτικών έργων, στον σχεδιασμό εκθέσεων και σκηνικών θεάτρου και σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Παράλληλα το έργο του περιλαμβάνει αντικείμενα, έπιπλα, βίντεο και εγκαταστάσεις.

Επιμέλεια
Pam Toonen, Senior Curator Amsterdam Light Festival
Γαβριέλλα Τριανταφύλλη, Διευθύντρια Καλλιτεχνικού Προγραμματισμού & Παραγωγής, ΚΠΙΣΝ

Χορηγός SNFCC LIGHT FESTIVAL 2025: COSMOTE TELEKOM